สาเหตุและอาการ
คนส่วนใหญ่ล้วนสามารถเผชิญกับอาการอาหารไม่ย่อยในลักษณะใดลักษณะหนึ่งได้ทั้งนั้น
แน่นอนว่าบางครั้งอาการก็อาจรุนแรงมากเป็นพิเศษ
และอาจเกิดขึ้นได้ปีละหลายครั้งหรือกระทั่งวันละหลายครั้ง
อาหารไม่ย่อยยังพบบ่อยในช่วงตั้งครรภ์เนื่องจากการเปลี่ยนแปลงด้านโครงสร้างร่างกายส่งผลกระทบต่อการผลิตฮอร์โมน ท่านสามารถศึกษาข้อมูลเพิ่มเติมได้ที่หน้าการตั้งครรภ์
อาการอาหารไม่ย่อย
สัญญาณของอาหารไม่ย่อยมีดังนี้:
- รู้สึกแน่นท้อง หรือ ไม่สบายท้องหลังรับประทานอาหาร
- รู้สึกแสบร้อนบริเวณท้อง
- ท้องลั่นโครกคราก
- ท้องเกร็ง
- ท้องอืด ท้องเฟ้อ
- เรอเปรี้ยว
สาเหตุของอาหารไม่ย่อย
อาหารไม่ย่อยมักเกิดจากกรดส่วนเกินไหลมาที่เยื่อบุส่วนที่บอบบางของกระเพาะอาหาร ลำไส้ หรือหลอดอาหารส่งผลให้ให้เกิดอาการปวดบวม อาหารไม่ย่อยอาจทำให้เกิดความรู้สึกปวดแสบร้อนในกระเพาะอาหาร โดยเฉพาะในผู้ที่เยื่อบุทางเดินอาหารบอบบางเป็นพิเศษ
อาหารไม่ย่อยเกิดได้จากหลายปัจจัย และปัจจัยกระตุ้นอาจต่างกันในแต่ละคน
สาเหตุหลักของอาหารไม่ย่อยประกอบด้วย:
- รับประทานอาหารมื้อใหญ่
- รับประทานเร็วเกินไป
- ของมันหรือของเผ็ด
- ความเครียดและวิตกกังวล
- ดื่มแอลกอฮอล์
- สูบบุหรี่
คำถามที่พบบ่อย
การรักษา
อาการแน่นท้องเพราะอาหารไม่ย่อยที่เกิดจากการมีกรดในกระเพาะอาหารมากเกินไป
สามารถบรรเทาได้ด้วยการรับประทานยาลดกรด
แต่ยังมีความเข้าใจที่ผิดๆบางอย่างเกี่ยวกับยาลดกรด ตัวอย่างเช่น คนทั่ว ๆ ไปมักคิดว่ายาลดกรด
กับยาธาตุน้ำขาว คือยาตัวเดียวกัน มีสรรพคุณลดกรดในกระเพาะอาหารที่เหมือน ๆ
กันเพราะลักษณะเป็นน้ำสีขาวเหมือนกัน
แต่ไม่เป็นความจริง
เรามาดูกันว่า ยาทั้ง 2 ชนิด แตกต่างกันอย่างไรมาติดตามกันได้เลย
ยาลดกรด (Antacids) คือ
ยาที่ช่วยปรับสภาพความเป็นกรดภายในกระเพาะอาหารให้มีความเป็นกลางมากขึ้น
ส่วนมากประกอบด้วยยาที่มีคุณสมบัติเป็นด่าง ได้แก่
- อะลูมิเนียม ไฮดรอกไซด์ (Aluminium hydroxyide)
- แมกนีเซียม คาร์บอเนต (Magnesium hydroxide)
มักใช้เป็นยารักษาโรคกระเพาะอาหารอักเสบ, โรคกรดไหลย้อน
และบรรเทาอาการอาหารไม่ย่อย ท้องอืด ท้องเฟ้อ ได้
ยาธาตุน้ำขาว (Salol et Menthol Mixture) คือ ยาที่ประกอบด้วย
- ซาลอล (Salol หรือ Phenyl Salicylate) มีฤทธิ์ฆ่าเชื้อในลำไส้
- น้ำมันจากผลเทียนสัตตบุษย์ (Anise oil) และ เมนทอล (Menthol) มีฤทธิ์ขับลม
ดังนั้นยาธาตุน้ำขาวจึงสามารถใช้รับประทานเพื่อทำลายเชื้อโรคในลำไส้
รักษาอาการท้องเสียจากการติดเชื้อแบบไม่รุนแรง แก้ปวดท้อง แก้ท้องเสีย ท้องอืดท้องเฟ้อ
จุกเสียด แน่นท้อง ช่วยขับลมได้
จะเห็นได้ว่า ยาธาตุน้ำขาวไม่ใช่ยาลดกรด ยาธาตุน้ำขาวไม่สามารถลดภาวะกรดเกินในกระเพาะอาหารได้
ดังนั้นเพื่อความปลอดภัย ก่อนจะกิน หรือใช้ยาอะไรหากไม่มั่นใจแนะนำให้ปรึกษาแพทย์ หรือเภสัชกรจะดีกว่า
(ที่มา : กลุ่มภารกิจด้านวิเคราะห์และประมวลข่าวสาร สำนักสารนิเทศ สำนักงานปลัดกระทรวงสาธารณสุข)
ในขณะที่บางคนอาจนิยมทานยาลดกรดชนิดผงฟู่ เพื่อลดกรดและบรรเทาอาการท้องอืด
ท้องเฟ้อ เพราะหาซื้อได้ง่ายและราคาไม่แพง
แต่เนื่องจากอาการแน่นท้องเพราะอาหารไม่ย่อยจากกรดเกินอาจทำให้เกิดกรดไหลย้อนได้ด้วย
การทานยาที่ช่วยลดกรดเพียงอย่างเดียว จึงอาจไม่เพียงพอ
บรรเทาอาการกรดไหลย้อนจากประเทศอังกฤษ
นอกจากจะช่วยบรรเทาอาการแน่นท้องเพราะอาหารไม่ย่อยจากกรดเกินแล้ว
ยังมีคุณสมบัติในการบรรเทาอาการแสบร้อนกลางอกจากกรดไหลย้อนได้
ดังนั้นไม่ว่าท่านจะมีอาการแน่นท้องเพราะอาหารไม่ย่อยจากกรดเกิน
หรือมีอาการแน่นท้องเพราะอาหารไม่ย่อยจากกรดเกินร่วมกับการมีกรดไหลย้อน
ก็สามารถบรรเทาอาการได้อย่างมีประสิทธิภาพ
จึงช่วยให้ท่านดำเนินกิจวัตรต่อไปโดยไร้กังวล
รับประทานครั้งละ 10-20 มิลลิลิตร (2-4 ช้อนชา) หลังอาหารและก่อนนอนไม่เกินวันละ 4 ครั้ง
หากท่านจะพิจารณาเลือกซื้อยาเพื่อบรรเทาอาการแน่นท้องเพราะอาหารไม่ย่อยด้วยตนเอง
จำเป็นต้องอ่านฉลากและเอกสารกำกับยาให้ละเอียดก่อนทุกครั้ง
ศึกษาข้อมูลเพิ่มเติมได้จาก
https://pharm.tu.ac.th/uploads/pharm/pdf/articles/articles201812.pdf